رد پای "هیدروفلوم" در مزارع نیشکر 

دیدارنیوز _ سرویس خوزستان: با توجه به اهمیت آب در صنعت نیشکر، بهبود راندمان آبی در این صنعت می‌تواند بهبود قابل توجهی در عملکرد و سودآوری شرکت‌های نیشکری داشته باشد. بر این اساس، شرکت‌های بسیاری در حال تلاش برای بهبود راندمان آبی خود هستند.

به عنوان مثال، شرکت توسعه نیشکر و صنایع جانبی در سال ۱۴۰۱ _ ۱۴۰۲ موفقیتی در بهبود راندمان آبی در صنعت خود شده است. با اجرای یک سری اقدامات بهینه‌سازی، این شرکت توانست میزان مصرف آب خود را به 50 درصد کاهش دهد و در عین حال میزان تولید قند خود را افزایش دهد. این اقدامات شامل بهینه‌سازی فرآیند تولید، استفاده از تجهیزات پیشرفته‌تر و اجرای برنامه‌های آموزشی برای کارکنان بود.

مدیرعامل شرکت توسعه نیشکر و صنایع جانبی راندمان آبیاری در این صنعت را ۲۰ درصد بالاتر از میانگین راندمان آبیاری سطح کشور بیان کرد و گفت طرح‌های مختلفی نیز برای آفرینش بهره‌وری آب در این صنعت در حال انجام است. به گفته به وی با روش نوین آبیاری قطره‌ای زیر سطحی هم میزان مصرف آب در مزارع نیشکر کاهش می‌یابد و هم موجب افزایش تولید در سطح خواهد شد.

در این حال شرکت توسعه نیشکر و صنایع جانبی  برای کنترل مصرف آب در مزارع نیشکر از شیوه آبیاری «هیدروفلوم» که پیشرفته‌ترین شیوه آبیاری دنیا است، استفاده می‌کنند این روش موجب افزایش بهره‌وری آب در صنعت نیشکر شده است.

در کنار روش آبیاری هیدروفلوم، سامانه آبیاری زیر سطحی قطره‌ای به صورت پایلوت نیز در این صنعت در دست اجراست تا پس از پشت سر گذاشتن آزمایش‌های اولیه در سطحی وسیع به کار گرفته شود. به این منظور، طرح آبیاری قطره‌ای زیر سطحی در کشت و صنعت نیشکر فارابی در سطح ۲۶ هکتار به اجرا درآمده است.

صنعت توسعه نیشکر در کنار این روش آبیاری، از روش‌های آبیاری بویچه‌ای، آبیاری با زهاب نیشکر در شرایط خشکسالی نیز بهره گرفته که سبب شده گیاه نیشکر در شرایط بحرانی آب آسیب چندانی نبیند.

همچنین، شرکت توسعه نیشکر نیز در سال ۱۴۰۱ به دنبال بهبود راندمان آبی خود بود. با اجرای یک برنامه مدیریت آب، این شرکت توانست میزان مصرف آب خود را به ۵۰تا۵۵ درصد کاهش دهد و در عین حال میزان تولید قند خود را افزایش دهد. این برنامه شامل اجرای سیستم‌های بازیافت آب، استفاده از تجهیزات با کارایی بالاتر و به کارگیری روش‌های آبیاری پیشرفته و استفاده مطلوب از زهاب و پروسه بازچرخانی مصرف آب بود.

ناصری به شیوه‌های افزایش بهره‌وری آب در صنعت نیشکر اشاره کرد و گفت حدود ۴۰ درصد آب مصرفی صنعت نیشکر از طریق زهکش‌های زیرزمینی مجدداً به چرخه اکولوژیکی باز می‌گردد که به دلیل شیرین اراضی و روش مبارزه بیولوژیک و همچنین حرکت به سمت بهره‌برداری از کودهای آلی، امکان استفاده مطلوب از زهاب و پروسه بازچرخانی مصرف آب را در زمینه‌های متعددی فراهم کرده است.

وی افزود: میانگین راندمان آبیاری در کشور بین ۳۵ تا ۴۰ درصد است و شرکت توسعه نیشکر توانسته به راندمان بین ۵۰ تا ۵۵ درصد برسد و در عین حال طرح‌های تحقیقاتی متعددی در این صنعت به منظور افزایش بهره‌وری آب در حال انجام است.

اگر میزان مصرف آب نیشکر را مطالعه کنیم متوجه خواهیم شد نیشکر گیاهی با ارزش افزوده بالاست؛ در دنیا ارزش اقتصادی آب با ماده خشک یا ماده آلی، سنجیده می‌شود و تولید این ماده خشک در صنعت نیشکر به ازای هر متر مکعب آب مصرفی، ۱هزار ۲۰۰ گرم است که چندین برابر بیشتر از سایر زراعت‌هاست.

از جهتی به ازای هر متر مربع آب مصرفی نیشکر بین ۱.۲ کیلوگرم ماده خشک تولید می‌کند و این در حالی است که در متوسط الگوی کشت محصولات استان خوزستان به ازای هر متر مکعب آب مصرفی تنها حدود ۴۸۷.۰ کیلوگرم ماده خشک تولید می‌شود از این رو تولید ماده خشک نیشکر به ازای هر واحد آب مصرفی ۲.۸ سایر محصولات استان خوزستان است.

اگر هدف از مصرف بهینه آب رسیدن به بیشترین راندمان تولید است این مورد در خصوص نیشکر به وجهی غیر قابل مقایسه محقق می‌شود از سوی دیگر از نظر ارزش اقتصادی مجموعه تولیدات حاصل از نیشکر غیر قابل رقابت است.

به طور کلی، بهبود راندمان آبی در صنعت نیشکر می‌تواند بهبود قابل توجهی در عملکرد و سودآوری شرکت‌های نیشکری داشته باشد. با اجرای برنامه‌های بهینه‌سازی و مدیریت آب، شرکت‌ها می‌توانند به میزان مصرف آب خود کاهش دهند و در عین حال میزان تولید خود را افزایش دهند.

گزارشگر: فاطمه کاظمی